دعوای کیفری مربوط به عملی است که برای مرتکب آن, دادگاه مجازات تعیین می کند
شکایت کیفری را درهرکاغذی می توان نوشت و به مرجع قضایی برد
شکایت کیفری را برای رسیدگی باید ابتداء به مرجعی بنام دادسرا برد و بعد از انجام تحقیقات در کلانتری و دادسرا , جهت رسیدگی به دادگاه فرستاده می شود.
شکایتهای کیفری را بدون استفاده از وکیل هم می توان در دادگستری مطرح کرد
پرونده بسیاری از شکایت های کیفری حتی با پس گرفتن شکایت از طرف شاکی هم بسته نمی شوند(مثل شکایت راجع به رشوه, قتل, زنا و.. ) اما بعضی از شکایت ها مثل کلاهبرداری زیر 100 میلیون تومان طبق ماده 1 ق کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399 با گذشت شاکی قرار موقوفی تعقیب متهم صادر میگردد.
درشکایت های کیفری, به شکایت کننده شاکی گفته می شود, به طرف او متشاکی یا مشتکی عنه و یا متهم گفته می شود و به موضوع پرونده نیز اتهام می گویند.
برای دعوت کردن طرف شکایت کیفری(متهم) به دادگاه ورقه ای بنام احضاریه برای او فرستاده می شود
در شکایت کیفری, اگر متهم (مشتکی عنه)به احضاریه توجه نکند و در وقت تعیین شده خود را به مرجع قضایی معرفی نکند, او را جلب و به اجبار به دادگستری می برند
یک قرار قضایی است که از سوی دادسرا یا دادگاه صادر میشود و بطور موقت متهم پرونده را بازداشت می‌کند. بازداشت موقت مهم‌ترین قرار تأمین کیفری است که قانون برای متهم در نظر گرفته است.
قـرار بازداشـت موقـت مخالف با قانون و اصل برائت است؛ زیرا طبق قانون تا زمانی که جرم کسی ثابت نشده باشد، نمی‌توان او را مجازات کرد اما در قرار بازداشت موقت بدون اثبات مجرمیت متهم، او بازداشت میشود. در واقع میتوان گفت قـرار بازداشـت موقـت برای متهم، یک قرار استثنائی است که در قانون آیین دادرسی کیفری بعنوان شدیدترین و سخت‌ترین قرار کیفری شناخته شده است.
مهم‌ترین و شدیدترین قرار تأمین کیفری است که به موجب آن به منظور تضمین دسترسی به متهم در مواقع لزوم، آزادی او به طور موقت سلب میشود. به صورت عامیانه یک نوع قراری است که متهم به جرمی که احتمالا انجام داده حداقل تا یک ماه زندانی میشود و با هیچ سند و ضمانتی نمی شود وی را آزاد کرد و تا چند ماه هم قابل تمدید است.
توسط بازپرس پرونده صادر میشود. این قرار برای دادستان ارسال میشود. در صورتی که دادستان با قـرار بازداشـت موقـت موافقت کند، قرار اجرایی خواهد شد و در صورتی که با آن مخالفت نماید، قرار اجراء نخواهد شد امـــا اگر بازپرس با نظر دادستان مخالف باشد، موضوع در دادگاه کیفری بررسی خواهد شد. این موضوع باید حداکثر تا 10روز بررسی شود که البته متهم در این مدت بازداشت میشود.
صدور قـرار بازداشـت موقـت در صورتی ممکن است که قرار مستدل و موجه باشد و مستند قانونی و ادله آن ذکر شود. همچنین دلیل اینکه این قرار صادر شده است نیز در آن ذکر شود مثلاً صدور قرار برای جلوگیری از فرار متهم.
موارد صدور قـرار بازداشـت موقـت
اصل بر این است که صدور قـرار بازداشـت مـوقت جایز نیست. با این وجود در مورد جرائم زیر صدور قـرار بازداشـت موقـت جایز است، به شرطی که دلایل و قرائن کافی وجود داشته باشد:
جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات و حبس ابد باشد.
جرائم تعزیری که حبس بیش از 5سال را دارد.
جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور
ایجاد مزاحمت و آزار و اذیت بانوان و اطفال
سرقت، کلاهبرداری،خیانت در امانت و جعل در موارد خاص
صدور قراربازداشت همیشه در شرایط سخت باید لحاظ شود و هر گاه قرینه‌ها و دلایل و نشانه‌های موجود دلالت بر توجه اتهام به متهم کند این قرار توسط قضات دادسرا (دادیاران- بازپرس- دادستان) صادر خواهد شد.
بازداشت موقت اختیاری در چه جرم‌هایی قرار بازداشت موقت صادر میشود؟
جرم‌هایی که مجازات قانونی آنها اعدام و قطع عضو باشد.جرم‌هایی عمدی که مجازات قانونی آن سه سال حبس و بیشتر باشد.در مواردی که آزاد بودن متهم موجب از بین رفتن آثار و دلایل جرم شده یا باعث تبانی با متهمان دیگر و یا شهود یا مطعین واقع شده و یا سبب شود که شهود از ترس متهم حاضر به شهادت نباشند همچنین وقتی که احتمال فرار یا مخفی شدن متم باشد و به طریقی نتوان از ان جلوگیری کرد.در قتل عمدی با تقاضای اولیاء دم برای اقامه دلیل و مدرک حداکثر به مدت ۶ روز.در جرایم منافی عفت مثل زنا هم وقتی جنبه عمومی داشته باشد و در صورتی که قاضی تشخیص دهد آزادی متهم باعث فساد میشود میتوان قرار بازداشت موقت صادر کرد.
بازداشت موقت اجباری
اما در جرم‌های زیر حتما باید قرار بازداشت موقت صادر شود و قاضی مکلف به اطاعت است:در قتل عمد،ادم ربایی، اسید پاشی، محاربه، افساد فی الارض.در جرایمی که مجازات قانونی آن اعدام یا حبس ابد باشد.در جرایم مثل سرقت، کلاهبرداری اختلاس، ارتشاء، خیانت در امانت جعل و استفاده از سند مجهول در صورتی که متهم حداقل یک سابقه محکومیت قطعی و یا دو یا بیشتر سابقه محکومیت غیر قطعی به علت ارتکاب هر یک از جرائم مذکور داشته باشد.در صورتی که در کلیه جرایمی که به موجب قانون خاص مقرر شده باشد.
